Wojna trwająca w Ukrainie spowodowała zmianę przepisów dotyczących zatrudniania obywateli Ukrainy w polskich firmach. Wprowadzono szczególne przepisy, które mają ułatwiać takim osobom legalny pobyt oraz podejmowanie pracy na terenie RP. Sprawdź, co trzeba wiedzieć i co sprawdzić, zanim zaczniesz starać się o zatrudnienie obywatela Ukrainy w swojej firmie.

Poniżej znajdziesz informacje, które pozwolą Ci zweryfikować, czy Twój potencjalny pracownik przebywa w Polsce legalnie. Z drugiej części artykułu, dowiesz się, jak zatrudnić obywatela Ukrainy w swojej firmie.

Po 1. Kto może legalnie pracować dla polskiego pracodawcy?

W Polsce legalnie może pracować obywatel Ukrainy, który spełnia jeden z poniższych wymogów:

• Przebywa legalnie na terenie RP i ma ważny tytuł pobytowy.
• Przekroczył granicę z Polską po wybuchu wojny – przebywa na terenie RP od 24 lutego 2022 roku, a do tego deklaruje zamiar pozostania w Polsce.

Co z małżonkami obywateli Ukrainy, którzy sami nie mają obywatelstwa ukraińskiego?

Ustawa z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa przewiduje, że określenie „obywatel Ukrainy” odnosi się także do małżonków obywateli Ukrainy, którzy sami takiego obywatelstwa nie mają. Warunkiem jest jednak przybycie na terytorium RP z terytorium Ukrainy w związku z wojną toczącą się za naszą wschodnią granicą.

Podsumowując: jeśli chcesz zatrudnić osobę, która nie ma ukraińskiego obywatelstwa, ale jest małżonkiem lub małżonką obywatela Ukrainy, możesz to zrobić legalnie na podstawie złożonego przez Ciebie zgłoszenia.

Warto wiedzieć! Co to jest tytuł pobytowy?

Jest to dokument, który uprawnia cudzoziemców do pobytu na terytorium Polski lub innego kraju UE. Tytułem pobytowym może być m.in.:

• Zezwolenie na pobyt stały lub na pobyt czasowy.
• Paszport, jeśli dana osoba wjechała do Polski w  ruchu bezwizowym.
• Zaświadczenie o korzystaniu z ochrony czasowej, wydane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Po 2. Jaką podstawę zatrudnienia można wybrać?

Jeśli chcesz zatrudnić obywatela Ukrainy, możesz zdecydować się na umowę o pracę lub umowę-zlecenie.

Po 3. Kiedy obywatele Ukrainy tracą prawo legalnego pobytu w Polsce?

Obywatele Ukrainy, którzy przebywają w Polsce przynajmniej od 24 lutego 2022, korzystają z ochrony czasowej. Co to oznacza? Ich pobyt jest legalny przez 18 miesięcy – niezależnie od daty rzeczywistego przekroczenia granicy czas ten liczony jest od 24 lutego 2022 i kończy się 23 sierpnia 2023 roku.

Warto wiedzieć! Wyjazd z Polski a prawo do legalnego pobytu

Jeśli obywatel Ukrainy, który przybył do Polski po 24 lutego 2022 roku, wyjechał z RP na dłużej niż 1 miesiąc, traci prawo do legalnego pobytu. Wyjątkiem jest sytuacja, w której osoba pracująca dla polskiego przedsiębiorcy wyjeżdża z kraju na zlecenie pracodawcy, aby tam wykonywać pracę lub świadczyć usługi.

Po 4. Jak sprawdzić, czy potencjalny pracownik legalnie przebywa w Polsce?

Aby zatrudnić legalnie obywatela Ukrainy, zweryfikuj, czy legalnie przekroczył granicę kraju i czy jest objęty ochroną. Żeby to potwierdzić, sprawdź, czy dana osoba ma w paszporcie lub innym dokumencie podróży stempel postawiony przez Straż Graniczną. To właśnie taka pieczątka jest potwierdzeniem legalnego przekroczenia granicy i wskazuje datę wjazdu na teren RP.

Warto wiedzieć! Może zdarzyć się tak, że mimo przekroczenia granicy po 24 lutego wjazd do Polski nie został potwierdzony stemplem podczas kontroli granicznej. Wówczas obywatel Ukrainy musi złożyć podanie o nadanie numeru PESEL nie później niż 90 dni od dnia wjazdu do RP.

Po 5. Zatrudnienie obywatela Ukrainy, który przybył do Polski przed 24 lutego 2022 roku – jak zweryfikować legalność pobytu?

Osoby, które przed wybuchem wojny przybyły do Polski i nie mają jeszcze tytułu pobytowego, również mogą być objęte nowymi zasadami zatrudnienia. Dotyczy to obywateli Ukrainy, którzy przed 24 lutego 2022 rozpoczęli procedurę uzyskania takiego tytułu. Pobyt na terytorium Polski jest legalny od dnia złożenia przez nich wniosku:

• o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy,
• o przedłużenie wizy Schengen lub krajowej
• o udzielenie zezwolenia na pobyt stały i udzielenie zgody na pobyt rezydenta długoterminowego UE.

Aby zweryfikować legalność pobytu obywatela Ukrainy (dotyczy powyższej sytuacji), sprawdź, czy wojewoda umieścił w dokumencie podróży obywatela Ukrainy stempel, który potwierdza złożenie jednego z powyższych wniosków. Taka pieczątka również jest tytułem pobytowym.

Ważne! Pobyt na terytorium Polski jest w takiej sytuacji legalny do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy stanie się ostateczna.

Z drugiej części wpisu dowiesz się, co zrobić, żeby zatrudnić obywatela Ukrainy w swojej firmie.